Czy decyzje Twojego nastolatka są odpowiedzialne i uwzględniają wymiar moralny? Czy na etapie planowania i realizowania Twój nastolatek stara się przewidzieć konsekwencje swoich działań? Czy robiąc coś „tu i teraz” zdaje on sobie sprawę, że konsekwencje mogą wystąpić w odległej przyszłości? Powyższe pytania odnoszą się do poznawczych funkcji mózgu i są związane z funkcjonowaniem przedczołowej części kory mózgowej tzw. płatów czołowych.
Ta część mózgu jest odpowiedzialna za :
- planowanie,
- ustalanie priorytetów,
- porządkowanie myśli,
- tłumienie impulsów i rozważanie konsekwencji danego działania,
- wybory moralne.
Płaty czołowe jako ostatnie rozwijają się w pełni i proces ten dobiega końca dopiero około 25 roku życia. Aczkolwiek czasami można odnieść wrażenia, że u niektórych trwa to jeszcze dłużej, a wręcz, że nigdy się nie kończy 🙂
To tłumaczy powszechny wśród nastolatków i młodych dorosłych (choć niedojrzałych jeszcze ludzi) brak wyobraźni w kontekście następstw własnych zachowań. Intelektualnie są w stanie pojąć, że dane zachowanie wygeneruje takie a nie inne skutki, ale jeszcze bardziej dominujące zdają się być w nich przekonania, że „mnie to nie dotyczy”, ” ja jestem wyjątkiem”, ” mnie się uda”.
W okresie dojrzewania następuje zaskakująco intensywny rozwój tkanki mózgowej i gwałtownie zwiększa się ilość synaps. Jest to również czas gdy podejmują zachowania nawet skrajnie ryzykowne mogące w skutkach wywrzeć wpływ na ich cale dorosłe życie np. niechciana ciąża w wyniku współżycia, eksperymenty z używkami i narkotykami prowadzące do nałogu, itp. Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ „ulubionym” sposobem nauki wśród nastolatków jest metoda prób i błędów. Jeśli do tego dodamy silną ambiwalencję uczuć, impulsywne zachowania i wpływ hormonów to możemy pojąć dlaczego decyzje nastolatków rzadko bywają rozsądne i rozumne.
Jak nie popełniać błędów będąc Rodzicem nastolatka i młodego dorosłego?
Po pierwsze: Odrzuć przekonanie, że Twoje dziecko jest dojrzałe w wieku 18 lat. Potrzebuje Twojego zainteresowania i zaangażowania rodzicielskiego nawet jeszcze na studiach 🙂
Po drugie: Równocześnie nie zaprzeczaj temu, że jest dorosłe i musi ponosić odpowiedzialność za własne decyzje i zachowania.
Po trzecie: Przyglądaj się jego „poczynaniom”, dyskretnie towarzysz z boku i dużo rozmawiaj na te tematy pokonując opór i niechęć z jego strony. A nie jest to łatwe!
Po czwarte: Tłumacz i uzmysławiaj mu ewentualne konsekwencje gdy jest na etapie podejmowania decyzji.
Po piąte: Nie chroń go przed konsekwencjami. Twoja nadopiekuńczość nauczy go bezradności i spowolni proces dojrzewania. A przecież nie o to chodzi!
Po szóste: Nie przeszkadzaj mu w byciu samodzielnym. Nie wyręczaj! Nie usuwaj mu kłód spod nóg!
Po siódme: Zaakceptuj to, że aby się nauczyć i zrozumieć, może i musi popełniać błędy.
Po ósme: Ingeruj zdecydowanie w sytuacjach zagrożenia!
Po dziewiąte: Pokazuj granice, a także ich strzeż.
Po dziesiąte: Kochaj i dawaj poczucie emocjonalnej bliskości.
Photo: brain_blogger / Source / CC BY
[…] WRODZINIE.PL: O płatach czołowych czyli sztuka przetrwania dla rodziców nastolatka […]