Towarzyszyła polskim uchodźcom i emigrantom wojennym. Była na szlaku Armii Andersa, w Ameryce, a przede wszystkim w „polskim Londynie”. Tworzyli ją autorzy mniejszego i większego talentu. Niegdyś była znana i potrzebna. Dziś prawie nic o niej nie wiemy…
To wstęp do rozważań na temat emigracyjnej literatury dla dzieci i młodzieży, którym to tematem aktualnie zajmuje się pan Dr Marcin Lutomierski z Torunia, dotychczas znany z badań polskiej literatury w Anglii, bo jak mówi dalej:
Sama problematyka emigracyjnej literatury dla młodego odbiorcy jest prawie nieobecna w kraju i na emigracji. Tymczasem już od okresu II wojny światowej aż do początku XXI wieku ukazała się pokaźna liczba publikacji adresowanych do młodego czytelnika.
A było dla kogo tworzyć, bo – jak pisze Jadwiga Otwinowska w wierszu „Dzieci polskie w różnych krajach”:
„Staś urodził się w Kanadzie, /A Zbyszek w Londynie. / Krzyś we Francji/ Basia w Niemczech, / Danka w Argentynie. // A ten Jaś którego tatuś / Był polskim lotnikiem. / Mieszka pośród czarnych ludzi, / Gdzieś tam pod równikiem. // Wszyscy mówią ten sam pacierz. / W ojczystym języku: / Basia, Danka, Staś, Krzyś, Zbyszek. / I Jaś syn lotnika.”
We wczesnym okresie powojennym dominowała w literaturze dla młodych odbiorców tematyka historyczna, a zwłaszcza zagadnienia z dziejów Polski. Często bywały to wybrane epizody z II wojny światowej ukazujące walkę, bohaterstwo, patriotyzm i martyrologię. W kręgu tej tematyki mieszczą się utwory poświęcone życiu sławnych Polaków. Ważnym tematem emigracyjnej literatury dla dzieci i młodzieży jest Polska jako ojczyzna, w myśl której najpiękniejszy i najukochańszy kraj leży nad Wisłą. W tej twórczości nie brakuje także tematyki zabawowo-przygodowej. Często podejmowano tematy związane z tradycjami polskim, zwłaszcza świątecznymi i ludowymi.
We wstępie do jednego z tomów opowiadań Barbara Mękarska napisała: „Oby każde słowo zawarte w tej książeczce budziło i podtrzymywało miłość do kraju ojczystego i tęsknotę za nim, tęsknotę nie pozwalającą zapomnieć ani na chwilę że celem naszego pobytu na obczyźnie jest ciągła walka o niepodległość Polski. Dla młodego pokolenia orężem tej walki jest miłość Kraju, nauka o Polsce i dla Polski, oraz mowa Polska.”
(Na postawie artykułu na temat zapomnianego rozdziału polskiego piśmiennictwa na obczyźnie „Emigracyjna literatura dla dzieci i młodzieży” Pana dr Marcina Lutomierskiego opracowała Elżbieta Nowak)
Foto: Lynn Friedman/Flickr/CC BY-NC-ND 2.0
Leave a Reply