Kto dziś wie, że niegdyś potraw wigilijnych nie uprzątano ze stołu aż do św. Szczepana i że roraty były odprawiane we wszystkie dni roku? Kto umie wyczarować w kuchni baby petynetowe i szczodraki? Skąd się wzięła tradycja dziadów śmiguśnych i co to takiego kłoda popielcowa, a co to palinocki? Na te i dziesiątki innych pytań można znaleźć odpowiedź w pięknie wydanej książce Polskie Tradycje Świąteczne autorstwa Moniki Karolczuk.
Pozycja ta, to swoisty przewodnik, który w oparciu o kalendarz kościelny, opisuje tradycje związane z obchodami Bożego Narodzenia, Wielkanocy, Zielonych Świątek i Bożego Ciała. W książce przedstawione zostały zarówno zwyczaje ogólnopolskie jak i lokalne, te kultywowane do dziś jak i takie, które zostały z czasem zarzucone, oraz te całkiem nowe, np. Orszak Trzech Króli. Znajdziemy tu bogactwo informacji, które czytelnikowi przybliżą polskie tradycje, ich chrześcijański wymiar, wpływ jakie wywarła na ich powstanie kultura ludowa oraz obrzędowości innych narodów. Po lekturze tej książki wiele zwyczajów, przekazywanych z pokolenia na pokolenie, odkryje swój sens i staną się czytelne. Dzięki temu będzie można dużo świadomiej przekazać je dzieciom.
Wielkim atutem książki jest bogactwo ilustracji – zarówno współczesnych zdjęć jak i reprodukcji rycin i obrazów. Znajdziemy w niej też informacje o takich miejscach w Polsce, które warto odwiedzić z racji na ciekawe zwyczaje tam kultywowane, m.in. Spyćmierz z jego kwietnymi dywanami w Boże Ciało, Tokarnię, gdzie w Niedzielę Palmową można zobaczyć obwożonego w procesji Jezuska Palmowego, klasztor w Miechowie z repliką jerozolimskiego Grobu Pańskiego, czy Koprzywnicę, gdzie podczas procesji rezurekcyjnej ogniste „bziuki” wystrzeliwują na kilka metrów w górę. Bardzo wartościowe są opisy pozwalające zrozumieć kontekst historyczny poszczególnych zwyczajów. Niewątpliwą zaletą publikacji jest też jej przystępna cena.
Jak dla mnie ta książka to pozycja wręcz obowiązkowa w domowej bibliotece.
Monika Karolczuk, Polskie Tradycje Świąteczne, Wydawnictwo AA, Kraków 2020
Leave a Reply