Katedra w Agrze

Katedra Niepokalanego Poczęcia NMP

Jak każda katedra nazywana jest matką kościołów diecezji, tak katedra w Agrze może być nazwana matką katedr północnych Indii, ponieważ tak nazywana jest cała Archidiecezja – matka kościołów Indii północnych. Przez kolejne podziały swojego terytorium na przestrzeni wieków, ta archidiecezja dała życie wielu kościołom lokalnym na tym ogromnym obszarze.

Mało kto z turystów odwiedzających Agrę zatrzymuje się przed tą świątynią. Oczywiście wszyscy spieszą do sławnego Tadż Mahal, potem ewentualnie do Czerwonego Fortu, albo dalej do „martwego miasta”, czyli Fetehpur Sikiri. A szkoda…!

Katedra Niepokalanego Poczęcia NMP wybudowana została w stylu neobarokowym i mogłaby z powodzeniem stanąć w którymś ze środkowo-europejskich krajów, ze względu na swoje żółto-białe barwy. Budowa tej świątyni została rozpoczęta w 1846 r. przez bpa Józefa Antoniego Borghi OC, pełniącego funkcję Wikariusza Apostolskiego dla Tybetu i Hindustanu. Autorem jej projektu był o. Bonawentura, pochodzący z Włoch, a dokładnie z Florencji. Kościół katedralny został uroczyście konsekrowany 1 stycznia 1848. Niestety, w czasie powstania sipajów w latach 1857-1858, gdzie Agra stała się teatrem ciężkich walk, świątynia doznała znacznych zniszczeń. Wkrótce jednak katedra bardzo szybko podniosła się ze zniszczeń wojennych. Wspaniały, marmurowy ołtarz został ofiarowany przez Messers John & Company, został uroczyście konsekrowany przez bpa Gentili OC w 1899 r. Przed kościołem znajduje się okazały plac, który jeszcze bardziej dodaje mu majestatu. Kiedy dochodzimy do drzwi wejściowych, po lewej stronie od głównego wejścia, znajdują się drzwi święte z okazji Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia. Odrzwia ozdobione są olbrzymim obrazem Bożego Miłosierdzia autorstwa Adolfa Chyły, tak bardzo znany każdemu Polakowi oraz równie doniosłych rozmiarów portret Ojca Świętego Franciszka. Sama fasada wygląda jakby była ilustracją rozdziału o baroku z podręcznika historii sztuki (jak możemy sobie wyobrazić, barok nie jest stylem architektonicznym dość rozpowszechnionym w Indiach).

Oczywiście historia chrześcijaństwa w Agrze jest o wiele wcześniejsza aniżeli historia  katedry. Trwała obecność katolickich misjonarzy w mieście związana jest z rządami Wielkiego Mogoła Akbara (1542-1605), jednego z najwybitniejszych władców z tej dynastii. Podobno nigdy nie nauczył się czytać i pisać, co nie przeszkodziło mu osiągnąć dość rozległej erudycji, poprzez ciągłe kontakty z ówczesnymi uczonymi, którzy przekazywali mu wiedzę ustnie. Na czytanie nie miał po prostu czasu. Obdarzony wybitną inteligencją, uwielbiał uczestniczyć w dysputach filozoficznych i teologicznych. Jego otwarty umysł dość sceptycznie odnosił się do oficjalnego islamu. Do innych  religii żywił swoisty szacunek, co znalazło swój wyraz w wydanym przez niego w 1593 r. edykcie tolerancyjnym. Owocem jego przemyśleń i studiów nad różnymi wyznaniami było stworzenie nowej religii o nazwie Din-i-Ilahi, będącej połączeniem islamu i zoroastryzmu oraz pewnych elementów z innych wierzeń. W kręgu jego zainteresowań było również chrześcijaństwo. Na swój dwór zaprosił o.o. jezuitów z jezuickiego kolegium w Goa, aby prowadzić z nimi dyskusje teologiczne. Byli to bł. O. Rudolf Aquaviva, O. Anthony Monserrate i  O. Francis Henriquez. Przybyli oni w 1580 r. do nowej stolicy imperium w Fatehpur Sikiri. Prawdopodobnie wybudowali trzy kościoły, w tym jeden w Agrze, nad którymi sprawowali opiekę. Jezuici cieszyli się poparciem Akbara i jego następcy Dżahangira. Późniejsi Wielcy Mogołowie nie byli aż tak przychylni dla kapłanów katolickich. Kiedy w 1773 r. nastąpiła kasata zakonu jezuitów, ich miejsce w Agrze zajęło dwóch karmelitańskich ojców z Bombaju, którzy z kolei bardzo szybko zostali zastąpieni przez o.o. kapucynów. Doceniając wagę i potrzebę ewangelizacji na tym terenie, Kongregacja ds. Rozkrzewiania Wiary,  dekretem z 17 maja 1784 r., utworzyła Wikariat Apostolski Wielkiego Mogoła.

Historia Archidiecezji Agry, która była pod duszpasterską opieką kapucynów, była ściśle związana z ich pracą w Tybecie, gdzie rozpoczęli swoje działania już w 1708 r. W 1820 r. została ustanowiona Prefektura Apostolska Tybetu i Hindustanu, w skład której wszedł również Wikariat Apostolski Agry. W 1845 r. Wikariat Apostolski Agry został podzielony na dwa osobne wikariaty: Agra i Patna. W 1846 r. Królestwo Tybetu zostało powierzone Towarzystwu Misji Zagranicznych. W 1861 r. do Wikariatu Patna dodano dystrykty Allahabad, Oudh, Kanpur, Bundlekhand, Sagar i Bhopal, a w 1880 r. dystrykty Kumaon i Almorah. W tym samym roku został ustanowiony i oddzielony od Agry Wikariat Apostolski w Pendżabie. Kiedy w 1886 r. ustanowiono łacińską hierarchę kościelną Indii, stolica Apostolskiego Wikariatu Agry stała się stolicą archidiecezji i metropolii.  Oczywiście nie był to koniec dalszych podziałów terenu archidiecezji Agry oraz innych diecezji, które powstały z jej terytorium. Było to związane ze wzrastającą liczbą katolików na tym obszarze. Wystarczy powiedzieć, że obecna stolica Indii, Delhi, do 1910 r. znajdowała się na terytorium Archidiecezji Agry. Z tej bardzo skrótowej historii powstania Archidiecezji Agra widać, że nazywanie jej matką Kościołów północnych Indii jest całkowicie uzasadnione. Jak mawiali starożytni Rzymianie: omnia principia parva sunt, co znaczy „wszystkie początki są małe”. Trafność tej sentencji odnosi się idealnie do wzrostu ewangelicznego ziarna Dobrej Nowiny na tym terenie. Pomyśleć, że wszystko zaczęło się od ciekawości Akbara. Sprawdzają się słowa napisane przez św. Pawła: Ja siałem, Apollos podlewał, lecz Bóg dał wzrost. Otóż nic nie znaczy ten, który sieje, ani ten, który podlewa, tylko Ten, który daje wzrost – Bóg (1 Kor 3, 6-7).