Malbork to jeden z jaśniejszych punktów na mapie polskich zabytków. Odbudowany i zrekonstruowany obiekt świadczy o kunszcie średniowiecznych architektów i zaprasza turystów do zgłębiania jego tajemnic.
7 kwietnia 1467 pod murami zamku malborskiego doszło do osobliwego wydarzenia. Wielki mistrz zakonu krzyżackiego Ludwig von Erlichshausen opuszczał swoją stolicę. Wyprowadzali go żołnierze, których sam wynajął, a którym obecnie zalegał od miesięcy z żołdem. Pochodzący z Czech dowódca najemników Oldrzych Czerwonka wyprawił go w drogę do Chojnic, a sam otworzył Polakom bramy niezdobytej twierdzy.
Zamek w Malborku
Zamek w Malborku to największy gotycki zabytek w Polsce. Wzniesiony został przez Zakon Krzyżacki po podboju plemion pruskich. Pierwotnie, w pobliżu wznosił się gród Zantyr założony przez książąt pomorskich, którzy opanowali tereny Pomezanii i próbowali zapobiegać najazdom Prusów. W połowie XIII wieku, Zakon przejął gród, a następnie przebudował go, nieco zmieniając lokalizację, w silnie ufortyfikowany zamek, nazwany na cześć patronki zgromadzenia miastem Marii – Marienburg.
W 1308 roku udało się Zakonowi opanować Pomorze Gdańskie, zdobywając je na księciu Władysławie Łokietku. Od tego momentu wielki mistrz poczuł się na tyle pewnie, że postanowił przenieść się z Wenecji nad Bałtyk. Twierdza, a zarazem siedziba krzyżackiego rządu była miejscem niezwykle trudnym do zdobycia w realiach XIV i XV wieku i nawet pojawienie się artylerii nie zmieniło tego stanu rzeczy. Oprócz walorów obronnych, budowniczowie pomyśleli o komforcie mieszkających w nim ludzi. Zamek malborski nie tylko mieścił rząd Zakonu, ale też miał głosić jego chwałę i dawać świadectwo o potędze militarnej. Obiekt był ogromny, o wiele większy niż zamki wznoszone nie tylko w Prusach, ale w całej Europie. Przypominał raczej osobne miasto z budynkami, podziałem na wewnętrzne sektory, liczną załogą oraz pałacem wielkiego mistrza.
Wielki Refektarz
Malbork był punktem zbornym dla rycerstwa zachodnioeuropejskiego ciągnącego na wyprawy organizowane przez Zakon. Tutaj też przybywali dyplomaci i wysłannicy dworów europejskich, dlatego zamek zaprojektowano w taki sposób, aby robił na przybyszach odpowiednie wrażenie. Stopniowo rozbudowywany, zachował funkcjonalność założenia obronnego połączoną z elementami rezydencyjnymi, typowymi dla siedziby władcy. Dormitoria, pomieszczenia konwentu, refektarze, kaplice i kościół NMP ukazywały kunszt architektoniczny budowniczych. Magazyny, zbrojownie, wreszcie systemy murów ochraniające dwa wewnętrzne zamki świadczyły o zapobiegliwości i potędze militarnej.
Wraz z upadkiem potęgi Zakonu, przyszedł czas próby dla zamku. Po bitwie pod Grunwaldem zwycięskie wojska polsko-litewskie ruszyły na Malbork, zamierzając przypieczętować tryumf zdobyciem stolicy. Oblężenie nie dało rezultatu. Twierdza obroniła się. Dopiero pół wieku później, w wojnie trzynastoletniej udało się ją przejąć, ale i tym razem nie w wyniku wysiłku zbrojnego lecz na mocy układu z broniącymi jej wojskami, którym wypłacono astronomiczną kwotę w zamian za otwarcie bram i wydanie zamku.
Kunsztowny wykusz okienny
Królowie polscy docenili majestat i potęgę Malborka. Po ostatecznym przejęciu go na mocy pokoju w Toruniu w 1466 roku, pałac wielkiego mistrza uczyniono rezydencją królewską, a sąsiednie pomieszczenia zajął starosta. Malbork nadal też spełniał rolę ważnego obiektu obronnego, m. in. toczyły się tam walki podczas wojen ze Szwecją w XVII wieku. Ciężkie czasy dla zamku nastały po I rozbiorze, wraz z rządami Prusaków. Obiekt zdewastowano i przebudowano. Pojawiły się też plany, na szczęście niezrealizowane, rozbiórki zamku. Największe zniszczenia przyniosła jednak II wojna światowa. Wobec nadejścia Armii Czerwonej, Niemcy postanowili bronić miasta i zamku, co doprowadziło do ogromnych zniszczeń.
Dzisiaj Malbork to jeden z jaśniejszych punktów na mapie polskich zabytków. Odbudowany i zrekonstruowany (został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO) obiekt świadczy o kunszcie średniowiecznych architektów i zaprasza turystów do zgłębiania jego tajemnic. Wokół zamku, w mieście i w niedalekiej okolicy znaleźć można liczne atrakcje adresowane do gości w każdym wieku – wystawy, pracownię ceramiczną, rejsy po Nogacie, wyprawy turystyczne i wiele innych.
Festiwal „Oblężenie Malborka”
Szczególnym wydarzeniem jest Festiwal kultury średniowiecznej „Oblężenie Malborka„. Jak co roku, już od 24 do 26 lipca, nadciągną liczne grupy rekonstrukcyjne aby poprzez zabawę przybliżać widzom wydarzenia sprzed sześciu wieków. Impreza to nie tylko odtworzenie prób zdobycia zamku, ale też pretekst do przybliżenia realiów życia w minionych epokach. Zobaczyć będzie można oczywiście inscenizacje bitew i pojedynków, turnieje strzeleckie (łuk i kusza), pokazy artyleryjskie, a także średniowieczny teatr.
Foto: Jordi Escuer / Flickr / CC BY-NC-ND 2.0
tomasz przechlewski / Flickr / CC BY 2.0
Wielki Refektarz, cordyph / Flickr / CC BY-SA 2.0
bsktcase / Foter / CC BY-NC-SA
Festiwal „Oblężenie Malborka”, Robert Young / Flickr / CC BY-NC 2.0
Leave a Reply