św. Adelajda
931/932-999
cesarzowa
Była córką króla Burgundii Rudolfa II i Berty Szwabskiej. Kiedy miała 6 lat zmarł jej ojciec. W wieku 16 lat została żoną Lotara II. Małżeństwo z synem przeciwnika jej ojca służyć miało pogodzeniu się obu rodów. Lotar i Adelajda mieli razem jedną córkę, Emmę (ok. 948 – ?), żonę króla Franków Zachodnich Lotara.
Lotar zmarł już około 950 r. Niektórzy uważali, że został otruty przez jednego ze swoich konkurentów, Berengara z Ivrei. Berengar, chcąc wzmocnić swoją pozycję we Włoszech, usiłował zmusić Adelajdę do ślubu z jego synem, Adalbertem. Adelajda odmówiła i uciekła. Została jednak złapana i uwięziona na 4 miesiące w Como. Udało jej się jednak uciec. Adelajda znalazła schronienie w Canossie, na dworze hrabiego Adalberta Atto. Miasto zostało rychło oblężone przez Berengara. Adelajda wysłała wówczas prośbę o pomoc do króla Niemiec Ottona I, syna króla Niemiec Henryka I Ptasznika i Matyldy von Ringelheim.
Otton I rychło zebrał armię i wyruszył do Italii. W 951 r. w Pawii spotkał się z Adelajdą i pojął ją za żonę. Otton i Adelajda mieli razem czworo dzieci, z których dwoje dożyło pełnoletności:
Henryk (952/953 – 7 kwietnia po 954)
Bruno (953/954 – 8 września 957)
Matylda (grudzień 954 – 2 lipca 999), ksieni w Quedlinburgu
Otton II (955 – 7 grudnia 983), cesarz rzymski
Berengar został szybko pokonany i w 952 r. musiał złożyć hołd Ottonowi. W 960 r. Berengar z synem rozpoczęli wojnę z papieżem Janem XII. Jan poprosił o pomoc Ottona, który ponownie wyprawił się do Italii i w 963 r. uwięził Berengara i zabrał go ze sobą do Niemiec. Podczas tej wyprawy, w Boże Narodzenie, w Bazylice św. Piotra w Rzymie, papież Jan XII ukoronował Ottona i Adelajdę koroną cesarską. Otton I był pierwszym cesarzem Niemiec. Adelajda umocniła swoją pozycję na dworze w 953 r., kiedy syn Ottona z pierwszego małżeństwa, Ludolf, zbuntował się przeciwko ojcu. Rychła śmierć Ludolfa otworzyła drogę do tronu potomstwu Adelajdy. W 966 r. wyruszyła wraz z mężem na jego trzecią wyprawę za Alpy i towarzyszyła mu tam przez kolejne sześć lat.
Otton I zmarł w 973 r. i tron objął syn jego i Adelajdy, Otton II. Cesarzowa-wdowa posiadała jeszcze przez kilka lat silne wpływy na dworze. Pozycja Adelajdy była jednak solą w oku dla jej synowej, bizantyjskiej księżniczki Teofano. W wyniku jej nacisków Adelajda musiała w 978 r. opuścić dwór syna i dopiero po śmieci żony Otton II przeprosił matkę. Kolejne lata życia Adelajda spędzała w Italii lub na dworze swojego brata, Konrada Burgundzkiego. Dzięki jego staraniom polepszyły się relacje Adelajdy z synem. W 983 r. Otton II mianował matkę wicekrólem w Italii. Zmarł jednak jeszcze w tym samym roku.
Tron objął wówczas nieletni syn Ottona II, Otton III. Regentkami w imieniu małego króla zostały Adelajda i Teofano. Od razu wybuchł między nimi konflikt w wyniku którego Adelajda została zmuszona do rezygnacji ze stanowiska regentki i musiała udać się na wygnanie. Teofano zmarła jednak w 991 r. i Adelajda na powrót została regentką. Pomagał jej wówczas arcybiskup Moguncji Willigis. Wtedy to ujawnił się w całej pełni jej zmysł organizacyjny, mądrość, roztropność i umiejętność dobierania ludzi na odpowiednie stanowiska. Zawsze odnosiła się z niezwykłą serdecznością do służby, z karnością traktowała obcych. Wyróżniała się przy tym wielkim miłosierdziem i hojnością na cele kościelne. Ufundowała opactwa w Peterlingen, Pawii i Setz Dlatego słusznie nazywano świętą najwybitniejszą kobietą X stulecia. Uspokoiła królestwo burgundzkie (993), usprawniła administrację i finanse państwa.
W 995 r. Otton osiągnął pełnoletność i Adelajda wycofała się z życia politycznego, poświęcając się działalności charytatywnej. Adelajda utrzymywała bliskie kontakty z opactwem Cluny, centrum reform kościelnych, zwłaszcza zaś z opatami Majolusem i Odilem, który napisał później jej żywot. Pod koniec życia osiadła w ufundowanym przez siebie klasztorze Setz pod Strasburgiem. Całe dnie spędzała na modlitwie, ale nigdy nie została zakonnicą. W 999 r. wyruszyła do Burgundii, by wesprzeć swojego bratanka, Rudolfa III, w walce z buntownikami. Zmarła w trakcie podróży 16 grudnia 999 r. w klasztorze w Seltz w Alzacji, na kilka dni przez rokiem 1000, w którym cesarzowa oczekiwała powtórnego przyjścia Chrystusa. Od początku doznawała czci jako święta. Kanonizowana w 1097 przez papieża Urbana II. Najpiękniejszy wizerunek św. Adelajdy znajduje się w katedrze w Meissen (XIVw). Figura świętej jest umieszczona obok figury cesarza Ottona I w koronie i w płaszczu cesarskim, uroczo uśmiechnięta, chociaż życie nie układało się jej zawsze szczęśliwie.
Imię = pochodząca ze znakomitego roku (starogerm.)
Patronka: osób znieważanych, panien młodych, księżniczek, cesarzowych, rodzicielstwa, rodziców z dużą liczbą dzieci, ojczymów i macoch, wygnańców, więźniów, wdów i powtórnych małżeństw.
Atrybut: miniatura kościoła lub klasztoru, insygnia władzy królewskiej
Ikonografia:
Przedstawiana jest kiedy rozdaje jedzenie ubogim, z miniaturą kościoła w ręku, z insygniami władzy królewskiej, często na pokładzie statku.
Źródła:
[1] http://pl.wikipedia.org/wiki/Adelajda_Burgundzka
[2] „Święci na każdy dzień” ks. Wincenty Zaleski SBD, Warszawa 1989
[3] „Wielka encyklopedia świętych – Święci na każdy dzień”, tom X
Foto: http://www.kath-kirche-vorarlberg.at/organisation/kirchenblatt/artikel/namenstag-am-16.-dez-adelheid
Leave a Reply