Wiara

Camino mówi do ciebie

25 lipca przypada wspomnienie św. Jakuba Apostoła zwanego Większym lub Starszym. W tym roku, z racji na to, że wspomnienie liturgiczne pierwszego męczennika wśród apostołów, przypada w niedzielę, obchodzimy Rok Święty Jakubowy (Ano Santo Compostelano). Za nawiedzenie w tym czasie grobu świętego Jakuba lub miejsc, gdzie przechowywane są jego relikwie, obiecane są pielgrzymom szczególne łaski.
Na okoliczność tego wyjątkowego roku Wydawnictwo AA włączyło do swojej oferty dwie książki traktujące o Camino de Santiago – Drodze świętego Jakuba. Jedna z nich to powieść Cisza kamieni, druga – Polskie camino – jest przewodnikiem po Drogach św. Jakuba w naszym kraju.

Święty Jakub zaniósł Dobrą Nowinę do Hiszpanii i jest szczególnie czczony w tym kraju oraz w sąsiedniej Portugalii. Gdy apostoł został ścięty mieczem w Jerozolimie, zgodnie z legendą jego ciało w cudowny sposób dotarło właśnie do brzegów Hiszpanii i od VII wieku spoczywa w katedrze w Santiago de Compostela. Od średniowiecza miejsce to stało się celem pielgrzymek i tak jest do dnia dzisiejszego. W 1982 roku Rada Europy uznała szczególne znacznie Camino de Santiago dla europejskiego dziedzictwa kulturowego. W całej Europie zaczęto odtwarzać odcinki Szlaku Jakubowego. Rokrocznie pielgrzymują nimi tysiące ludzi – samotnie lub w grupach, pieszo, rowerami, a nawet konno. Wyruszają z różnych punktów na mapie naszego kontynentu, by dotrzeć do grobu apostoła. Obie książki krakowskiego wydawnictwa są zaproszeniem do wyruszenia w pielgrzymkę w kierunku Santiago de Compostela, a każda czyni to na swój sposób.

Cisza kamieni

Mam kłopot z tą książką. To debiutancka powieść Portugalczyka Luisa Ferreiry, który do czasu jej wydania był znany ze swoich poezji. Cisza kamieni powstała po pielgrzymce autora portugalskim szlakiem jakubowym jako wyraz zachwytu nad Camino i próba podzielenia się różnorodnymi doznaniami z wędrówki. Luis Ferreira głównymi bohaterami swojej powieści uczynił pisarza Pedro Marquesa, który po utracie w wypadku żony i córki nie może odnaleźć ukojenia ani tworzyć, oraz Sofię Aleksandrę – nieśmiałą fotografkę, szukającą inspiracji i kadrów do swojej pierwszej indywidualnej wystawy. To postacie fikcyjne i należy to zaznaczyć, dlatego, że w książce Ferreiry występują również postacie rzeczywiste, a losy ich wszystkich splotła w jedno wyobraźnia autora. Wszyscy oni spotykają się na Camino, które jest trzecim (o ile nie pierwszym) głównym bohaterem powieści. Camino przemawia do pielgrzymujących po nim osób, często w sposób tajemniczy, prowadzi je i przemienia, staje się nieodłączną częścią życia każdej z nich.

To w czym ten mój kłopot? Cisza kamieni to książka przegadana. Tak jakby autor chciał zmieścić w niej wszelkie swoje spostrzeżenia poczynione podczas pielgrzymki – i rys historyczny, rodem z przewodnika, i menu knajpek, które odwiedził, i dokładny opis ubrań nie tylko głównych bohaterów, ale i postaci, które w powieści pojawiają się na moment, a w dodatku te opisy na ogół niczemu konkretnemu nie służą. Dialogi też nie należą do mistrzowskich, zdarza się, że bohaterowie powtarzają te same kwestie co kilka stron, a to nie służy powieści. Zarazem jest w tej nieśpiesznie opowiedzianej historii coś co skłania do kontynuowania lektury – autorowi udało się oddać autentyczny nastrój wędrówki Drogami świętego Jakuba – przy zmiennej pogodzie, wśród pięknych krajobrazów, przy wsparciu życzliwych współwędrowców, gościnności hospitalieros; wędrówki która pozwala na poznanie samego siebie, stawianie ważnych pytań i przemyślenia oraz otwarcie na drugiego człowieka. To bardzo ważne w świecie, w którym nieubłaganie gaśnie świadomość chrześcijańskiego dziedzictwa i żywa wiara.

Polskie Camino

Na wędrówkę z Polski do Santiago de Compostela trzeba przeznaczyć 3-4 miesiące. Mało kto może sobie pozwolić na tak długie pielgrzymowanie, więc większość Polaków rozpoczyna pielgrzymkę od jakiegoś punktu na szlaku, często na Drodze Francuskiej lub Portugalskiej. Dla tych, którzy nie zdecydują się na podróż za granicę, duże możliwości wędrowania dają polskie Drogi Jakubowe. Ich odtwarzanie zapoczątkowało otwarcie w 2005 roku drogi z Jakubowa koło Głogowa do Zgorzelca. Dziś polskie Camino liczy dobrze ponad 6 tysięcy kilometrów i wciąż powstają nowe odcinki szlaku.

Polskie camino autorstwa Moniki Karolczuk jest pierwszym szerszym przewodnikiem po Drogach św. Jakuba w Polsce, opisującym główne szlaki na południu naszego kraju. Obejmuje on mniej więcej jedną trzecią polskich tras. To przewodnik bardzo rzetelny, zawierający wszelkie potrzebne informacje. Podaje długość szlaków, proponuje ich podział na odcinki, także z podaniem długości, zawiera informacje o miejscach noclegowych, funkcjonujących tak jak ich odpowiedniki w Hiszpanii, czyli albergue, gdzie za nocleg pobiera się dobrowolny datek. Przewodnik opisuje wszystkie średniowieczne kościoły pod wezwaniem św. Jakuba, które były wówczas oparciem dla pątników oraz zawiera wiele ciekawostek o interesujących historycznie i kulturowo miejscach leżących w pobliżu trasy. Wszystko to opatrzone licznymi fotografiami. Jak zapisano we wstępie przewodnik „skupia się na tym, co dla współczesnej idei Drogi św. Jakuba ma kluczowe znaczenie – chrześcijańskie korzenie leżące u podstaw europejskiego dziedzictwa.” Pozostaje mieć tylko nadzieję, że wkrótce ukażą się jego kolejne części, ułatwiające planowanie trasy pątnikom, którzy chcą odbyć wędrówkę po Drogach Jakubowych w innych częściach Polski.

***

Warto w Roku Świętym Jakubowym rozważyć pielgrzymkę do jednego z miejsc związanych z kultem apostoła – udać się starym francuskim, portugalskim lub hiszpańskim szlakiem bezpośrednio do jego grobu w katedrze w Compostelli, albo wyprawić się którąś z polskich Dróg Jakubowych i nawiedzić świątynię, gdzie znajdą się relikwie św. Jakuba. Jest ich kilkanaście, w tym Jakubów, Lębork i Łeba, które relikwie uzyskały niedawno, wraz z otwarciem tamże odcinków Drogi Jakubowej. Na pewno będzie w tym pomocny dobry przewodnik. Można też odbyć tę wędrówkę duchowo, wspomagając się lekturą wspomnień kogoś, kto tę drogę już przeszedł. Zatem do dzieła – Dobrej Drogi! Buen Camino!

Luis Ferreira, Cisza kamieni, Wydawnictwo AA, Kraków 2021
Monika Karolczuk, Polskie camino. Przewodnik po Drogach św. Jakuba w Polsce, Wydawnictwo AA, Kraków 2021

Obraz Tibor Janosi Mozes z Pixabay 

O autorze

Marta Dzbeńska-Karpińska

Z wykształcenia politolog i manager, z wyboru fotograf i dziennikarz. Autorka książki i wystawy „Matki: mężne czy szalone?” Żona i mama trójki dzieci. Fanka czarno-białej fotografii analogowej. Bardzo lubi ludzi, spacery i muzykę, a niekiedy także gotowanie.

Leave a Reply

%d bloggers like this: