Można powiedzieć, że czym dla Warszawy jest Zamek Królewski, tym dla Delhi jest Czerwony Fort. To jeden z najpopularniejszych zabytków tego miasta. Ale jego sława wykracza poza Delhi, ponieważ fort jest także symbolem niepodległych Indii. Czerwony Fort, który przez wieki był symbolem obcej dominacji, najpierw muzułmańskiego Imperium Wielkiego Mogoła, a później Brytyjczyków, stał się miejscem, gdzie o świcie 15 sierpnia 1947 r., w pierwszym dniu niepodległych Indii, uroczyście wywieszono olbrzymią, indyjską flagę. W tej ceremonii uczestniczyło wówczas około miliona ludzi. Co roku, o poranku 15 sierpnia, w tym miejscu mają miejsce oficjalne uroczystości rządowe związane z obchodami dnia niepodległości. Sama kompozycja flagi została zatwierdzona trochę wcześniej, bo już 22 lipca 1947 r. Składa się ona z trzech poziomych pasów w kolorze szafranowym, białym i zielonym. W centralnym punkcie flagi znajduje się symbol koła prawa i sprawiedliwości, w swojej buddyjskiej formie dharma-ćakra, której pierwowzór znajduje się na kapitelu kolumny Aśoki w Sarnath.
Bardzo ciekawa jest historia ustalenia samej daty ogłoszenia niepodległości Indii. Otóż ostatni wicekról Indii, lord Louis Mountbatten (1900-1979), ustalił z premierem Wielkiej Brytanii Clementem Attlee (1883-1967) dzień 15 sierpnia 1947 jako datę przekazania władzy Hindusom, co było jednoznaczne z ogłoszeniem niepodległości kraju. Jednakże ważniejsi hinduscy astrolodzy wydali opinię, że pomyślniejszym i bardziej właściwym dniem byłby jednak dzień 14 sierpnia. W tym miejscu należy zaznaczyć, że astrolodzy odgrywają bardzo ważną rolę w kulturze hinduskiej, przed podjęciem ważniejszych decyzji zawsze są pytani o radę. Również dzisiaj praktycznie wyznaczają oni datę ślubu dla potencjalnych nowożeńców. Niewzięcie pod uwagę ich opinii oznaczałoby brak szacunku wobec hinduistycznej kultury i tradycji. Jawaharlal Nehru (1889-1963), premier rządu tymczasowego, znalazł jednak wyjście z tej sytuacji. Zwołał posiedzenie Zgromadzenia Konstytucyjnego na popołudnie 14 sierpnia, i przeciągnął jego obrady do północy, czyli do godziny “0”. Według kalendarza hinduistycznego godzina ta wchodziła jeszcze w ramy dnia 14 sierpnia, a według praktyki zachodniej rozpoczynała już dzień 15 sierpnia. Zgromadzenie Konstytucyjne, jako tymczasowy parlament, ustaliło jako datę uzyskania niepodległości noc z 14 na 15 sierpnia. Po opuszczeniu przez żołnierzy brytyjskich fort był wykorzystywany przez armię indyjską, aż do 2003, kiedy został przekształcony w muzeum.
Czerwony Fort został wybudowany w latach (1638-1648) z polecenia Szacha Dżahana (1592-1666), piątego Imperatora z dynastii Wielkich Mogołów. Przeszedł on do historii także jako budowniczy sławnego Tadź Mahal w Agrze. Powodem budowy tej imponującej budowli była decyzja o przeniesieniu stolicy z Agry do Delhi. Wewnątrz Czerwonego Fortu władca postanowił umieścić swoją rezydencję. Nazwa tej budowli pochodzi od czerwonego piaskowca, z którego zbudowane są mury fortu. Całkowita długość murów wynosi 2,5 km, a ich wysokość waha się od 33 m od strony miasta do 16 m przy rzece Jamuna. Fort zbudowany jest na planie nieregularnego ośmioboku.
Główne wejście znajduje się od strony zachodniej, przez bramę Lahori Gate, która później została dodatkowo wzmocniona przez syna Szacha Dżahana. Od bramy do wnętrza kompleksu prowadzi Chatta Chowk, czyli droga pokryta dachem, gdzie po jednej i drugiej stronie znajdują się sklepy z pamiątkami. Kiedyś gospodarzami tego miejsca byli najbardziej znani złotnicy, tkacze dywanów i tkanin, oraz inni drobniejsi rzemieślnicy, którzy oferowali swoje towary i usługi damom dworu Wielkiego Mogoła. Tuż za tym przejściem znajduje się Naubat Khan lub Dom Bębna, w którym mieszkali muzycy dworscy. Swoim graniem obwieszczali nadejście członków rodziny królewskiej lub znamienitych gości. Po przekroczeniu Naubat Khan naszym oczom ukazuje się najważniejszy budynek wewnątrz Fortu, którym jest Diwan-i-’Am, czyli sala audiencji publicznej. Jest to prostokątna hala podzielona na trzy nawy, z fasadą, którą tworzy dziewięć łuków. Z tyłu sali znajduje się wnęka, gdzie stał tron królewski pod marmurowym baldachimem, a pod nim inkrustowana, marmurowa ławka dla premiera. Tron ten, zwany pawim tronem, ukradł i wywiózł do Persji w 1739 sławny perski kondotier Nadir Szah. Ściana za tronem ozdobiona jest pięknymi panelami, wykonanymi z kamieni półszlachetnych. Na jednym z tych paneli został przedstawiony Orfeusz z lutnią. Pierwotnie, od wschodniej strony znajdowało się sześć marmurowych pałaców. Następnym pałacem był Diwan-i-Khas, czyli prywatny pokój przesłuchań i rady ministrów, wewnątrz którego znajdował się tron z litego złota, również skradziony i wywieziony do Persji przez Nadir Szaha. Dalej znajdowały się prywatne rezydencje oraz meczety. Po latach wzlotów i upadków, ostatecznie Czerwony Fort przestał być rezydencją Mogołów, po upadku antybrytyjskiego powstania sipajów w 1857 r., kiedy ostatni Wielki Mogoł został skazany na wygnanie.
Chociaż Czerwony Fort czasy swojej świetności ma już za sobą, to jednak w dalszym ciągu zachwyca swoim rozmachem i formą oraz uczy, że życie niejednokrotnie jest bogatsze od naszej wyobraźni. Czyż wznoszący go monarcha jako swoją rezydencją mógł przypuszczać, że stanie się on kiedyś jednym z symboli „największej demokracji świata”, jak Hindusi często lubią nazywać swój kraj.
Leave a Reply